Mama Hmar
Hna hmanhmawh a awm avangin office ka thlen ve leh ka hna chu ka thawk nghal mawlh mawlh a, chutiang khawpa ka in concentrate avang chuan ka phone ri pawh chu ka lo hre lo hial a. Hna hmanhmawh tihah hna tam a nih lem loh avangin ka zo ta thuai a, ka phone ka han en a, missed call lo awm chu ka call back nghal a. Ka mi hriatsa a nih avangin uang thuang chunga han biak nghal mai ka han tum a, mahse, nidanga a aw ka hriat ang kha a ni ta tlat lo, thinrim leh lungngai aw ri a inpawlh nuk a ni ber mai, “Thianpa, ka rilru hi chu a na ve khawp mai, kei min duh lo a nih paw’n hetiang thil hi chu an tih ka lo ring lo hrim hrim” tia thinrim thaw hlawp hlawp chu ka thianpa aw ngei a ni. Ka thu hriat chuan min thawng hle mai a, office kawtah chuan min lo nghak reng hi a lo ni a. “Chuti khawpa thu liantham chu eng thil nge ni ta ang” tia ka inngaihtuah chhung chuan kan office kawt chu ka lo thleng ta der a. A motor, tawng ve lam tawh ngheng chuan a lo ding kun lap mai a, han en reng reng chuan a lungawilohna chuan a hneh hle a ni tih a hriat mai a. Thil awm dan chu kan sawi dun nghal bawrh bawrh a, kan inzilh leh thin bawk a. Tih lehzel dan turte kan sawi hnu chuan hma a lak dan tur chu a sawi ta a, mahse, chutianga anga hma a lak chu tha ka tih pui loh em avangin thulhtir ka tum tlat a, ka thianpa lah rilru sak ve bawk, a duh dan chu puitlin a tum ruh ve hle bawk a, “Hetiang hian ti mahse ka nei tur hi a ni ringawt, ka mualpho pui tawh a, a tawp ka thlen pui ngei tur a ni” tih thu chu a sawi hnuhnun ber a ni, a motor chu ti nung vut vutin a tlanliam ta a. “Thianpa, a pawi tehzawng a nih hi, bul i tan dan dik se chuan…” tiin lainat tak chungin ka thlir zui vawng vawng a.
Nulaten ‘a hmel a tha’ an tih chuan an daw duai ang, ‘a hmel tha lo mah se a fresh tal a lawm’ an ti a nih pawhin dawt an la sawi cheu a niang. Mahse, ‘a palian thova’ an tih erawh chuan an sawi dik thung ang. Ni e, hmel leh vunah chhuan tur nei lo mahse, hmeichhe tam tak duhthu samin palian tak erawh a ni hlauhva. Chutiang khawpa hmel leh tisa lama chhuan em em tur nei hran lo mahse mak tak a ni mak tak tak. Sapin ‘charms’ an tih, Mizovin ‘chuai’ kan tih ang hi a nei nge ni, chhass lah chu a nei thei phian lawi a, hmeichhe bula awm dan a hre tehzek a niang chu! A thiamna phu tawkin sawrkar office pakhatah hna a thawk ve a, nu boral san tawh ni mahse, a pa enkawlna hnuaiah chuan tudang an ngai bik lo. An chhungkaw dinhmun sang lua lo mahse, a rilru erawh a dah hniam duh bik thak lova, a tum tihlawhtling tur chuan a rilru a tikhauh thin hle a ni. Chutiang mi a nih avang chuan chhass pawh a nei chhe ngai lem lova. Tuna a chhass pawh hi ‘he nu hi chu awwwww…’ han tih vawng vawng theih tur chi hi a ni nghe nghe. A ti a nungin a hmel lah a tha, mi tupawh hi nelawm takin a be thei zel maite chuan mite ngainat a hlawhtir reng a ni, a neitu tan chuan a ngaihawm duh khawp ang le . A ni lah taka, tul thilah thiante chhass chu kan hmuh ve fo a ngaih bawk si avangin a lan dan, hmelhmang leh a miziate chu kan hai bik tlat lo reng a.
A tawi zawngin, ka thiana chu a chhass nen chuan an in duhin an inhmangaih a, an in lawm a, an in ngai a, an pahniha inkarah chuan hmangaihna tuipui hi a fawnin a fawn hlup hlup a ni ber mai. Hetia hlim taka an awm mek lai hian chhungkua atanga induhlohna chu a inmung chho tan ve mek bawk a, chhuanlam tling tak tak pawh a ni mahna. Chung chhungkaw pahnih inkarah chuan chu hmangaihna chu a puitling thei meuh ang em? Ka thiante chuan tuma pawh then theih loh tur ni awma mawi chu an chelh reng thei ang em?
A hmeichhia hi phaia college zir lai a ni a; zirlai mai a nih avangin pasal neih chu sawi loh ngaihzawng chungchangah pawh a nu leh pate chu an la ‘strict’ thak thak hle. Ni e, an fanu naupang ber a ni a, a lo zir puitlin hnu pawha hna tha eng eng emaw la thawk ve tura an beisei a ni. Pasal a neih pawhin a mah a zahpuiawm loh avang pawhin mipa zahpuiawm loh tak la nei thei ve ngei tura an ngaih a ni. Chung beiseina sang tak an beisei lai chuan an fanu duati chuan bialpa satliah mai ni lo, ‘hmangaih bur’ a lo nei reng a ni tih erawh an hre hauh si lo. Mahse, chhungkaw khat na na na, hriat reng loh thu awm suh, an fanu, beiseina sang tak nena an lo thlir chuan bialpa a nei a ni tih an hriat chuan le, meiling an hmuam hi a ni ringawt. Zilh mai chu sawi loh, hauh a tawk ta nghal a, chu mai chu duhtawk lovin kutthlak hial a tawk ta. Engvang maw? Chu a hmangaiha dinhmunah chuan a hmeichhe chhungte chuan beisei tur an hmu lo a ni mahna.
Mite chu tlangnel takin an bialnute inah an leng thin, chaw hialte pawh an ei thin, chaw ei chu sawi loh len tak ngial pawh chak hle mahse ka thiana tan chuan a har ngang a ni e. A chhass rawn haw ve chang pawhin hmun remchang dang an insiam thin ta ringawt mai a ni. Ni e, an pahnih inkarah chuan neuh neuh chu a tam alawm, sawichhiat leh an khum an tawk dun deuh reng bawk a. Chuti khawpa a fapa duhlotute chu a ngai thei ta bik thak lo mai, ka thiana pa chu a sa ve ta phat a, an chhungkaw zahawm nan a tuang a tihchhah a ngai ve tlat. Duhlotu leh deuhsawhtu laka tlawm reng mai chu patlinga pumpa tan chuan a tlawmthlak reng lah taka.
‘Love is blind’ kan tih fo hian awmze hrang hrang a nei thei awm e. A bialnu/bialpa tlinlohna haider a, an inhmangaihna chauh thlir chunga an awm dun khan ‘hmangaihna mitdel’ tiin an sawi thin. Tin, an inhmangaihna a lo pung telh telh a, Kohhranin a phuar dan tur leh a nghawng dan turte thlir nachang hre tawh lo khawpa hmangaihnain a bualat avanga a taka an hmangaihna an tihlan khan hmangaihna mitdel ti pawn a sawi ve theih tho awm e. Ni e, nula leh tlangval inngaizawng lem lo, awm dun satliah ngawt pawh a boruakin a zir chuan ‘tih mai’ a nih fo thin hi. Chung ngaihtuah chuan hmangaihte inkarah phei chuan a awm hliah hliah zawk lo maw? A awm kan tih avang chuan a tha tihna erawh a ni hauh si lo, tha lo mahse, dinhmunin a zir miau loh avangin, nge a zir vang kan ti zawk dawn? hun remchang an hmuh khat tehreng nen, remchang an hmuh chhun erawh an hmang am deuh a ni ang e, an insumna chu a insum reng thei ta bik lova, Kohhran huang an lo daidar ta hial a.
An thil tih rah chu a lo lang ta thuai a, chu chuan an pahnih inkar chu a siamthat theih mai an ring a, beiseina pawh an nei sang hle. “Thianpa, ka rilru hi chu a na ve khawp mai. Kei min duh lo a nih paw’n hetiang thil hi chu an tih ka lo ring lo hrim hrim” tih thu ka phone atanga ka hriat chuan chu an beiseina chu beisei chi a ni ta lo tih ka hrethiam ve ta nghal mai a. Ni e, kha kan office kawta kan sawi dun lai khan, ‘an rilru pawh a nem ve thei tawh ang’ tia a lo innghah vena chu a kehchhiat zawh tak vek thu a sawi mawlh mawlh a. Mahse, “Hetiang hian ti mahse ka nei tur hi a ni ringawt, ka mualpho pui tawh a, a tawp ka thlen pui ngei tur a ni” tiin mi rilru sak, a hmangaih neih ngei tum tlatmi chuan kawng dang a dap leh ta kha a ni a.
An hmangaihna thil tihin rah a chhuah tawh chuan boruak chu tha tura ngaih a ni, mahse, that a hnekin ‘a zual zapui vaihlenhlo’ an tih angin, chu an thil tih chuan thinrimna, nunrawnna leh pawisawina a rawn hring chhuak ta zawk a. An fanu in nau a pai tih an hriat chuan lawm namenin an lawm ta lova, tihtlaktir an tum ta, an hlawhtling ta reng bawk a. Phaiah sum tam tak sengin zirna in tha leh changkangah an dah kha a ni a, lehkha thiam thei tak a la ni zui nen, a hma hun chu a eng nangiang e. Mahse, an la dawn phak ngai reng reng loh, a chhe ber chu an fanu chungah chuan a thleng ta thut si a.
Krismas tuk (26th December) a ni a, kan Kohhranah hian thalai hi fatu tura ruat an ni thin a, hemi ni pawh hian ka fatu ve avangin mahni tawkah ka buai ve hle a, ka thianpa erawh hi chu rokhawlhna a neih avangin a fatu ve ta lova, ruai theh hun thleng pawh chuan kan in hmu ta miah lova, a tukah pawh chuan kan la inhmu ta chuang lo. Thu thang ka hre ta tlat mai, a tih atana ka duh pui loh tak thil chu ka thianpa chuan a ti ta. Engvanga kha mi nia bo hlen ta nge a nih tih chu ka hrethiam ta chiah a, nupui a lo ru chu niin. Rilru sak, a tum hlawhtlin ngei ngeitir duh mi chuan a ruahmanna dang chu a tihlawhtling leh ta chu a ni phawt a, a dinchan pui ngut ang emaw chu?
Thawhleh zan a ni a, kan kawngkhar chu tu emaw hian a rawn kik ri karh karh a, lo lut tura ka tih hnu chuan a rawn lut ta a. Ka lo en reng a, a hmel a hlim, a nun a hlim, a thla a muang tih chu ka zawh kher a ngai lo, a awm dan chuan a puang chhuak vek mai. Chutah “Thla thar tir lamah…” an ti nghal tawng mai a. Chhei le, a hlawhtling ta, a va ropui em! Ka hnukte pawh a tiulh dawn dawn ka ti. A hmangaihna chu a sualchhuak ta, a lawm chiah kan hmabak ta.
Dan khatna tlin ta lo mahse, a tan chuan inneihna ropui ber a ni a, mi ropui leh challang, thil tha tak tak mite hriatah ti lem lo mahse hmangaihna a hnehna chu a ropui em em thung si. Sum leh pai uma hmangaihna tellova inneiten ropui eltianga an lawm thinte chu an awt hek lo, mi zawng zawngin lawmpui lo pawh nise an ni pahnih chu an lawm tawh tho tho. A nupuia chhungte ngei ina an han fakte kha a va ropui em, “An inhmangaihna kawng hi a bumboh ve hle a, hetianga nupa an lo ni thei ta mai pawh hi ani (ka thianpa) sualchhuah liau liau hi a ni, a fakawm hle” tih chu kalkhawm mipuiten an hre vek asin. A sualchhuah danah thil felhlel tak tak awm bawk mahse, hmangaihna erawh a sualchhuak thung si.